Όσο οι ρυθμοί της καθημερινότητας παραμένουν γρήγοροι, απαιτητικοί και στρεσογόνοι ένας παράγοντας που βοηθάει και είναι σίγουρα ευεργετικός στη γονιμότητα είναι η διατροφή. Αν λοιπόν, δεν μπορούμε να αλλάξουμε την καθημερινότητα μπορούμε σίγουρα να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας.

Ο κ. Δημήτρης Οικονομάκης, Ειδικός Εφαρμογών Διαιτολογίας, εξηγεί πως "Υπάρχει σειρά από παράγοντες που μπορεί να σχετίζονται και να επηρεάζουν τη γυναικεία γονιμότητα. Συνήθειες όπως, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η αυξημένη πρόσληψη καφεΐνης, τα αγωνιστικά αθλήματα αλλά και άλλοι διατροφικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στη γυναικεία υπογονιμότητα".

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) στειρότητα καλείται η «ασθένεια του αναπαραγωγικού συστήματος που ορίζεται από την αποτυχία επίτευξης κλινικής εγκυμοσύνης μετά από 12 μήνες ή περισσότερο, χωρίς να χρησιμοποιούνται μέθοδοι αντισύλληψης». To 11% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει διαγνωσθεί με υπογονιμότητα σύμφωνα με το Center for Disease Control and Prevention (CDC), ενώ το 20-30% του γυναικείου πληθυσμού, φαίνεται να αντιμετωπίζει προβλήματα υπογονιμότητας.

"Πέρα από διάφορες γυναικολογικές παθήσεις και ορμονικές διαταραχές, η μη ισορροπημένη και ανθυγιεινή διατροφή επηρεάζουν σε κάποιο βαθμό τη γυναικεία γονιμότητα, σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία. Είναι σημαντική η βελτιστοποίηση της ποιότητας και του τρόπου ζωής των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας πριν από στη σύλληψη, με στόχο τη βελτίωση της διατροφικής κατάστασης τόσο της γυναίκας πριν όσο και κατά την περίοδο της κύησης" ενημερώνει ο κ. Οικονομάκης.

Υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι διατροφικοί παράγοντες και θρεπτικά συστατικά, τα οποία χρειάζεται να λαμβάνονται υπόψιν κατά την περίοδο πριν από τη σύλληψη, ώστε να μην επηρεαστούν τα επίπεδα της γονιμότητας.

Η Μεσογειακή διατροφή βρίσκεται στην κορυφή ως προς την προστατευτική δράση στις ωοθήκες. Βασίζεται στην κατανάλωση οσπρίων, λαχανικών, φρούτων, ελαιόλαδου, μη επεξεργασμένων δημητριακών και στη μέτρια κατανάλωση κρέατος.

Το φολλικό οξύ και η βιταμίνη Β12, ίσως να έχουν κάποιο ουσιαστικό ρόλο στα επίπεδα γονιμότητας σύμφωνα με μία πρόσφατη ανασκόπηση, η οποία δημοσιεύτηκε το 2017. Ο κ. Οικονομάκης αναφέρει, σχετικά με την πρόσληψη των βιταμινών πως "Είναι γνωστό ότι η ανεπάρκεια του φολλικού οξέος οδηγεί σε διαταραχές στον κεντρικό νευρικό σωλήνα. Επίσης, χαμηλό σωματικό βάρος γέννησης και εμβρυϊκή ανάπτυξη είναι μερικές από τις ανεπιθύμητες ενέργειες της έλλειψης φυλλικού οξέος. Οι μελέτες υποστηρίζουν πως το φολλικό οξύ θα μπορούσε να έχει ευεργετικές επιδράσεις στη γονιμότητα, παρόλα αυτά τα στοιχεία δεν είναι ακόμη σαφή".

Τα τρανς λιπαρά οξέα είτε παράγονται στο έντερο ορισμένων ζώων και τα προϊόντα τους, είτε αποτελούν προϊόν το οποίο παρασκευάζεται από τη μετατροπή των υγρών φυτικών ελαίων σε στερεά. Αποτελούν μία αιτία κινδύνου εμφάνισης καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικού και διαβήτη τύπου 2. Η κύρια πηγή τρανς λιπαρών οξέων είναι οι επεξεργασμένες τροφές, γι αυτό και ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), ανακοίνωσε σαφής οδηγίες σχετικά με την προσθήκη τους σε επεξεργασμένα προϊόντα. "Τα τρανς λιπαρά οξέα, σχετίζονται με χαμηλότερη γονιμότητα σε αντίθεση με τα ω3 λιπαρα οξέα τα οποία έχουν συσχετισθεί με βελτίωση της γονιμότητας. Τα EPA και το DHA παρέχουν μοναδικά οφέλη τόσο όταν δρουν συνεργικά όσο το καθένα ξεχωριστά, υποστηρίζοντας ένα υγιές αναπαραγωγικό σύστημα, σύμφωνα με τα επιστημονικά στοιχεία" τονίζει ο ειδικός. Σε μελέτες που δημοσιεύτηκαν σχετικά με την επίδραση των συμπληρωμάτων με αντιοξειδωτικά για την πρόληψη της υπογονιμότητας δεν φάνηκαν ιδιαίτερες αλλαγές καθώς και οφέλη στην αύξηση πιθανοτήτων εγκυμοσύνης.

Η κατανάλωση διαιτητικής χοληστερόλης και οξέων όπως το λινελαϊκό ή τα πολυακόρεστα λιπαρά (PUFA) φαίνεται να οδηγούν σε αύξηση προσταγλανδινών και στεροειδών. Οι μέχρι σήμερα γνωστές προσταγλανδίνες συμμετέχουν σε ένα τεράστιο αριθμό βιοχημικών λειτουργιών και μπορούν να μειώσουν την πίεση του αίματος, να περιορίσουν τις γαστρικές εκκρίσεις κ.α. Ακόμα, παραδείγματα στεροειδών αποτελούν η χοληστερίνη και πολλές ορμόνες όπως τα οιστρογόνα, η τεστοστερόνη, η αλδοστερόνη, η προγεστερόνη και η κορτιζόλη.

Η πρόσληψη αρκετής ποσότητας πρωτεΐνης, ζωικής ή φυτικής, φαίνεται να έχει ευεργετική δράση στη μείωση της υπερινσουλιναιμίας και των επιπέδων τεστοστερόνης κυρίως σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOs). H συμπλήρωση με L-γλουταθειόνη (KAMIKAZE, GLR), η οποία είναι μια φυσική ουσία με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, διατηρεί την οξειδοαναγωγή του κυττάρου και περιορίζει τις ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες είναι χημικές ενώσεις που παράγονται στο σώμα μας, μετά την έκθεση του οργανισμού σε συγκεκριμένες εξωτερικές συνθήκες ή παθολογικές καταστάσεις. Η συμπλήρωση, επιπροσθέτως με αργινίνη έχει παρόμοια δράση με τη L-γλουταθειόνη.

Τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη πχ. καστανό ρύζι, προϊόντα ολικής αλέσεως, ρυζογκοφρέτες, γλυκοπατάτα κ.α όπως και τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (4ALLNUTRITION omega-3 ή Omega PRO) έχουν επίσης ευεργετική επίδραση.

Τα επίπεδα ιωδίου στις γυναίκες είναι ιδιαίτερα σημαντικά διότι παίζουν ρόλο στην ωρίμανση των ωαρίων. Ωστόσο, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες συστάσεις για γυναίκες που βρίσκονται στην αναπαραγωγική ηλικία αλλά ακολουθούνται οι γενικές διατροφικές οδηγίες.

"Η βιταμίνη D αποτελεί ένα δυνατό σύμμαχο της καλής υγείας μας, εφόσον δεν εμπλέκεται μόνο στην υγεία των οστών και των δοντιών αλλά και την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού, στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων της αρτηριακής πίεσης αλλά και τη γονιμότητα!" επισημαίνει ο κ. Οικονομάκης.

Φαίνεται η γυναικεία υπογονιμότητα να επηρεάζεται και από την πρόσληψη καφεΐνης. Ο κ. Δημήτρης Οικονομάκης κάνει αναφορά στην πρόσληψη καφεΐνης και την υπογονιμότητα τονίζοντας πως "Σύμφωνα με τον FDA, η πρόσληψη της καφεΐνης μπορεί να είναι μέρος μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής εφόσον δεν ξεπεραστούν οι συνιστάμενες προσλήψεις. Υπερβολική κατανάλωση μπορεί, τελικά να έχει αρνητικό αντίκτυπο, στην υγεία σας. Μάλιστα, κάτω από 200 χιλιοστόγραμμα την ημέρα, είναι μία ασφαλής ποσότητα καφεΐνης για τις γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία. Βέβαια, υπάρχει ένας αριθμός πρόσφατων μελετών στις οποίες δεν έχει βρεθεί σχέση μεταξύ της κατανάλωσης καφεΐνης και κινδύνου εμφάνισης υπογονιμότητας. Η πρόσληψη 1 ή 2 φλιτζάνια την ημέρα για τις γυναίκες, είναι μία ασφαλής επιλογή".

Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το αλκοόλ μπορεί να μειώσει τη γονιμότητα. Στις γυναίκες που προσπαθούν να αποκτήσουν μωρό, συνιστάται η μείωση ή αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ, ενώ δεν υπάρχουν συγκεκριμένες συμβουλές για τις επιπτώσεις του αλκοόλ στη γυναικεία γονιμότητα, διότι ο μηχανισμός με τον οποίο συμβάλλει αρνητικά δεν είναι ακόμη πλήρης κατανοητός. Ωστόσο, μελέτες αναφέρουν πως έστω μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μειώνει τις πιθανότητες σύλληψης των γυναικών. Το National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism (NIAAA), ανακοίνωσε πως η πρόσληψη αλκοόλ διαταράσσει την έμμηνο ρύση και τις αναπαραγωγικές λειτουργίες των κοριτσιών που βρίσκονται στην εφηβεία. Παρόλα αυτά, τα στοιχεία παραμένουν ακόμη ασαφή σχετικά με την πρόσληψη αλκοόλ.

Η τροποποίηση του τρόπου ζωής ασκεί πολύ θετική επιρροή στη γονιμότητα.

Πρόληψη υπογονιμότητας από άποψη διατροφής:

1. Διατηρήστε ένα υγιές βάρος

2. Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ

3. Κόψτε το κάπνισμα

"Προτείνεται στις γυναίκες που προσπαθούν να μείνουν έγκυες, να προσαρμόσουν τη διατροφή τους σε ένα ένα πιο υγιεινό μοτίβο, ιδανικά πριν τη σύλληψη. Η προγεννητική διατροφή διασφαλίζει την κάλυψη των θρεπτικών συστατικών και αναγκών για την επερχόμενη κύηση" καταλήγει ο κ. Οικονομάκης.