Η γήρανση είναι η προοδευτική αύξηση καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής με ταυτόχρονη μείωση της φυσικής κατάστασης η οποία οφείλεται στην εσωτερική φυσιολογική φθορά.

Απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά:

Με την πάροδο της ηλικίας οι απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά και γενικά σε θέματα διατροφής αλλάζουν. Μία καλή διατροφή είναι το κλειδί για τη διατήρηση μιας υγιούς ζωής. Λόγω μειωμένης πρόσληψης τροφής ή δυσαπορρόφησης τα άτομα άνω των 65 ετών παρουσιάζουν πολλές ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά και αυτό έχει ως συνέπεια την απώλεια κινητικότητας.

Λόγω της μείωσης της άπαχης μάζας σώματος και του μεταβολικού ρυθμού, η θερμιδική πρόσληψη είναι μειωμένη, σε σχέση με τους ενήλικες. Οι ανάγκες των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας σε μακροθρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες) δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από αυτές των ενηλίκων, εκτός από τις ανάγκες σε πρωτεΐνες που πιθανόν να χρειάζεται να αυξηθούν λίγο για να μειωθεί η αυξημένη απώλεια μυϊκής μάζας που παρατηρείται σε αυτές τις ηλικίες.

Σύμφωνα με την EFSA (European Food Safety Authority), συστήνονται 45-60% της συνολικής προσλαμβανόμενης ενέργειας σε υδατάνθρακες, και 0,83 γραμμάρια / kg / σωματικού βάρους ανά ημέρα σε πρωτεΐνες. Η μειωμένη παραγωγή πεπτικών ενζύμων, οι μεταβολές της γήρανσης στα κύτταρα της επιφάνειας του εντέρου και οι αλληλεπιδράσεις με φάρμακα είναι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τα θρεπτικά συστατικά.

Συμπληρώματα διατροφής στους ηλικιωμένους:

Συστήνονται ειδικές διατροφικές συστάσεις για αρκετά βασικά θρεπτικά συστατικά και συστατικά των τροφίμων, όπως για παράδειγμα οι φυτικές ίνες, οι οποίες βέβαια, δεν έχουν ακόμη οριοθετηθεί για τους ηλικιωμένους. Η χρήση συμπληρωμάτων με θρεπτικά συστατικά ενδείκνυνται για τη θεραπεία ή την πρόληψη της ανεπάρκειας θρεπτικών ουσιών όταν αυξάνονται οι ανάγκες των ηλικιωμένων σε θρεπτικά συστατικά. Ένας συνηθισμένο παράδειγμα ανεπάρκειας των ηλικιωμένων ενηλίκων είναι η κακή απορρόφηση τη βιταμίνης Β12 στον οργανισμό με αποτέλεσμα να χρειάζεται σε αρκετές περιπτώσεις συμπληρωματική χορήγηση συμπληρώματος. Πιο αναλυτικά, οι πιο κοινές ανεπάρκειες στο γηριατρικό πληθυσμό είναι:

Ασβέστιο:

Για άντρες και γυναίκες άνω των 70 ετών, οι συστάσεις προτείνουν 1200mg ασβεστίου την ημέρα για να μειωθεί η οστική απώλεια. Αυτή η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε κατάγματα τόσο στις ηλικιωμένες γυναίκες όσο και στους άνδρες. Μάλιστα, κάποιοι οργανισμοί προτείνουν λίγο μεγαλύτερη πρόσληψη σε γυναίκες προχωρημένης ηλικίας. Ταυτόχρονα, αυξάνονται και οι απαιτήσεις για βιταμίνη D και στα δύο φύλα. Το ασβέστιο βρίσκεται στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα ψάρια με μαλακά οστά, φυλλώδη λαχανικά, δημητριακά πρωινού. Εάν δεν προσλαμβάνεται τις απαραίτητες ποσότητες ασβεστίου από τη διατροφή σας τότε συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για το κατάλληλο συμπλήρωμα.

Βιταμίνη Β6:

Η βιταμίνη Β6 προστατεύει από καρδιαγγειακά νοσήματα και είναι απαραίτητη για το σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τη συναντάμε στις πατάτες, τις μπανάνες, και τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Οι συστάσεις σε ηλικιωμένα άτομα είναι αυξημένες σε σχέση με τους ενήλικες.

Βιταμίνη Β12:

Συνιστάται η συμπλήρωση με βιταμίνη Β12 ή εμπλουτισμένα τρόφιμα, σε όλους τα ηλικιωμένα άτομα, γιατί σε αυτές τις ηλικίες η απορρόφηση της από τα τρόφιμα είναι αρκετά μειωμένη. Δηλαδή, ορισμένοι έχουν πρόβλημα να απορροφήσουν τη βιταμίνη που βρίσκεται στα τρόφιμα. Vegan και χορτφάγοι συστήνεται απαραίτητα η πρόσληψη συμπληρωμάτων βιταμίνης Β12.

Σίδηρος:

Όταν οι προσλήψεις σε σίδηρο είναι χαμηλές, πολύ πιθανό να υπάρχει ανάγκη για συμπληρωματική χορήγηση σιδήρου. Οι συνιστώμενες δόσεις είναι όμοιες με εκείνες των υγιών ενηλίκων, δηλαδή 7-8 γραμμάρια την ημέρα.

Μαγνήσιο:

Το μαγνήσιο στην Τρίτη ηλικία βοηθάει στην διατήρηση της οστικής μάζας καθώς είναι εξίσου σημαντικό για τα οστά με το ασβέστιο.

Ενεργειακά συμπληρώματα:

Συχνά χρησιμοποιούνται συμπληρώματα για την αύξηση της πρόσληψης ενέργειας σε υποσιτισμένους ηλικιωμένους ενήλικες και σε κατοίκους γηροκομείων. Η συνήθης χορήγηση των συμπληρωμάτων για αύξηση της ενεργειακής πρόσληψης είναι μεταξύ των γευμάτων και ≥1 ώρα πριν από το επόμενο γεύμα. Συστήνεται η συνεχής παρακολούθηση τόσο της πρόσληψης της συνολικής ημερήσιας ενέργειας όσο και των μακροθρεπτικών συστατικών.

Μαζί με τη γήρανση χάνεται και άπαχη μάζα σώματος η οποία συνοδεύεται από σταδιακή μείωση των ικανοτήτων αυτο-φροντίδας σε αρκετούς ηλικιωμένους ενήλικες. Αρκετοί ενήλικες άνω των 65 ετών λόγω αυξημένης απώλειας μυϊκής μάζας παρουσιάζουν αδυναμία, η εξάντληση και η απώλεια βάρους. Για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας είναι αναγκαία η πρόσληψη διαιτητής πρωτεΐνης. Τα συμπληρώματα πρωτεϊνών βελτιώνουν τη μυϊκή μάζα και τη συνολική διατροφική κατάσταση των ηλικιωμένων. Επίσης, μία δίαιτα πλούσια σε πρωτεΐνες φαίνεται να συμβάλει στη πρόληψη του οξειδωτικού στρες ενώ ταυτόχρονα ρυθμίζει την πρωτεϊνοσύνθεση μειώνοντας τον μυϊκό καταβολισμό.

Ας μην ξεχνάμε όμως ότι αναφερόμαστε σε μεγαλύτερες προσλήψεις πρωτεϊνών, όπου σε αρκετές μελέτες έχουν κατηγορηθεί για επιβλαβή αποτελέσματα νεφρικό και πεπτικό σύστημα. Οπότε αν είστε άτομα άνω των 65 ετών καλό είναι να καταναλώνετε συμπληρώματα πρωτεΐνης σύμφωνα πάντα με τις δοσολογίες του προϊόντος και τη συμβουλή ενός ειδικού. Πρώτα θα πρέπει να πρέπει να λαμβάνετε αρκετή πρωτεΐνη μέσω μιας ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής μαζί με την υποστήριξη υψηλής ποιότητας συμπληρωμάτων διατροφής.

Υπάρχουν πραγματικά οφέλη;

Σε όποια ηλικία και αν βρίσκεστε, η διατροφικές απαιτήσεις θα πρέπει αρχικά να καλύπτονται από διατροφικές πηγές, ωστόσο αν παρόλα αυτά χρειάζεστε κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα σκεφτείτε αν έχετε ανάγκη βιταμίνη ή μέταλλα και τί ποσότητες περίπου προσλαμβάνετε ήδη από τη διατροφή. Να παίρνετε συμπληρώματα μόνο με βάση τη συνιστώμενη ημερήσια δόση. Σε ανεπάρκειες που συναντώνται κατά την Τρίτη ηλικία τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί να είναι πολύ χρήσιμα. Άτομα ηλικίας από 50-71 έχουν αυξημένες ανάγκες σε βιταμίνη Β6, βιταμίνη Β12, ενώ παράλληλα, άτομα ηλικίας 70 και πάνω έχουν αυξημένες ανάγκες σε βιταμίνη D, συνολική ενέργεια και σίδηρο.

Έξτρα συμβουλές:

Επιλέξτε ακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα στην διατροφή σας και αποφύγετέ τα επεξεργασμένα. Τα συμπληρώματα από του στόματος κολλαγόνου είναι ασφαλή και δεν σχετίζονται με ανεπιθύμητες ενέργειες. Πιο συγκεκριμένα, η λήψη συμπληρωμάτων κολλαγόνου μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της πρόσληψης πρωτεΐνης που οδηγεί στη μείωση της μυϊκής απώλειας που σχετίζεται με την ηλικία.

Κίνδυνοι και παρενέργειες από συμπληρώματα:

Πολλά συμπληρώματα διατροφής που προορίζονται για ηλικιωμένους είναι ασφαλή και δεν υπάρχουν ιδιαίτεροι κίνδυνοι από τη λήψη τους, ωστόσο μπορεί κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Δηλαδή τα συμπληρώματα μπορεί να είναι είτε ασφαλή ή επιβλαβή στον ανθρώπινο οργανισμό.

Ένα παράδειγμα είναι ότι η λήψη συμπληρωμάτων μπορεί να αλληλοεπιδράσει με τη χορήγηση φαρμάκων και να προκαλέσουν παρενέργειες όπως πχ αραίωση στο αίμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η λήψη περισσότερης της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης δεν επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα αλλά το αντίθετο. Μπορεί στην πραγματικότητα να βλάψουν την υγεία σας και να προκαλέσουν τοξικότητα.

Κάποιες μελέτες έδειξαν πως τα συμπληρώματα βιταμινών δεν είχαν κάποια οφέλη σε ηλικιωμένους αλλά όσον αφορά τη μακροζωία, τα θετικά αποτελέσματα τους αφορούν την κάλυψη των ημερήσιων αναγκών των ατόμων που παρουσιάζουν ελλείψεις καθώς και τη βελτίωση κάποιων λειτουργιών στον οργανισμό.

Με λίγα λόγια:

Οι διατροφικές παρεμβάσεις που αφορούν άτομα κατά την τρίτη ηλικία διαφέρουν από τους ενήλικες ανάλογα με τη συνολική κατάσταση υγείας του κάθε ατόμου. Πέρα από τα συνοδά νοσήματα που μπορεί να έχει ένας ηλικιωμένος, με το πέρασμα του χρόνου παρατηρείτε σταδιακή απώλεια του μυϊκού ιστού και μειωμένη ικανότητα των ηλικιωμένων να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Επίσης, πολύ σημαντική είναι και η δυσαπορρόφηση σε πολλά μικροθρεπτικά συστατικά που πραγματοποιείται σε αυτή την ηλικία. Αν η κάλυψη των αναγκών σε μακροθρεπτικά, μικροθρεπτικά και μέταλλα δεν είναι επαρκής από τη διατροφή, τότε συστήνεται λήψη συμπληρώματος. Καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε έναν ειδικό πριν τη λήψη οπουδήποτε σκευάσματος ιδιαίτερα αν κάνετε λήψη άλλων φαρμάκων.